Sınav kaygısı, öğrencilerin bir kısmı için sıkça kullanılan bir ifadedir. Peki, pek çok yerde duyduğumuz ve gördüğümüz sınav kaygısı nedir, nasıl başa çıkılır?
Bazı öğrencilerin karşı karşıya kaldığı olumsuz bir ruh hali olarak tanımlayabileceğimiz sınav kaygısı, aslında tamamen psikolojik bir olgudur. Çoğu zaman, öğrencilerin başarısızlığının altında yatan nedenlerden birisi olarak da nitelendirilen bu durumu iyi tespit etmek, üstesinden gelebilmenin de ilk adımı olacaktır.
Başarısızlıklar, mutlaka belirli sebeplere dayandırılır. Öğrencilerin bir kısmı, çok çalıştıklarını fakat sınav esnasında heyecan ve endişe gibi duygulara kapılarak başarısız olduklarını söylerler. Bu gibi durumlarla çok sık karşılaşılır. İşte sınav kaygısı aslında tam olarak budur. Öğrencinin kendinden emin olamayışı, heyecanını kontrol altında tutamayışı ve diğer dış faktörler, sınav kaygısı dediğimiz durumun ortaya çıkmasına zemin hazırlar.
Sınav Kaygısı Neden Olur?
Sınav kaygısı, pek çok nedenden dolayı şekillenebilmektedir. Başlıca neden, başarısız olma endişesidir. “Başarısız olmak” toplum tarafından olumsuz bir durum olarak nitelendirildiğinden dolayı öğrenciler, adeta sıfat haline gelmiş olan bu ifadeye maruz kalmamak için endişe hissetmeye başlarlar. Bu duruma bir de çevre ve aile baskısı da eklendiğinde, öğrencilerin sınavlara karşı olan endişe duyguları giderek artış gösterir.
Sınav kaygısının ortaya çıkışındaki bir diğer neden, sınavlara yüklenen anlamdır. Öğrencilerin ve velilerin, sınavlara hayati bir anlam yüklemeleri, onları yoğun bir kaygı ve endişe durumuna sürükleyecektir. Böyle bir durumda öğrenciler, sınavlara ne kadar çok çalışmış olurlarsa olsunlar, sınav esnasında hata yapma ihtimalleri son derece yüksek olacaktır. Yani sınav kaygısının ortaya çıkmasında hem öğrencilerin kendisi, hem aileleri hem de çevrelerindeki insanlar son derece etkilidir. Örneğin, öğrencilerin bir sınavının kötü geçmesi durumunda çevrelerinden ve ailelerinden aldıkları olumsuz tepkiler, sınav kaygısının baş göstermesine sebebiyet verebilir. Bu duruma maruz kalan öğrenciler, gelecekte girecekleri diğer sınavlar için de kaygılanmaya başlarlar. Bu da beraberinde, diğer sınavlarda da başarısız olma ihtimallerinin giderek yükselmesine sebep olur. Ortaya çıkan bu kaygıyla diğer sınavlarına katılan öğrenciler, bir başarısızlıkla daha karşı karşıya kalırlarsa, artık sınav kaygısının bu öğrenciler için ciddi bir problem haline geldiğini söylemek hatalı olmayacaktır.
Sınav Kaygısı İle Nasıl Başa Çıkılır?
Sınav kaygısı ile başa çıkmak için öncelikle kişinin kendisine olan güveni, en üst seviyede olmalıdır. Kendine güven duygusunun, sorumluluklarını en doğru şekilde yerine getiren kişilerde daha kolay biçimde kuvvetlendiği asla göz ardı edilmemelidir.
Sorumluluklarını etkili bir planlama ile zamanında yerine getiren bir öğrenci, kendine güven duygusunu sağlam bir şekilde oluşturacak ve sınav kaygısı ile başa çıkmak bir kenara dursun, bu olumsuz duyguya asla kapılmadığını görecektir.
Sınav kaygısıyla başa çıkmak isteyen öğrenciler, çevrelerinden ve ailelerinden gelen olumsuz tepkileri dikkatle değerlendirmelidirler. Eğer gelen eleştiriler yapıcı şekilde değilse, eleştiri yapanları uyarma yolunu seçmeli veya bu eleştirileri belirli düzeylerde dikkate alma yolunu tercih etmelidirler.
Öğrencilerin, çevrelerindeki diğer öğrenci arkadaşları ile birbirlerini kıyaslamaları da bir süre sonra sınav kaygısının ortaya çıkmasına sebebiyet verebilir. Bu nedenle öğrenciler, çevrelerindeki arkadaşlarıyla bir kıyas ve rekabet içerisinde olmaktan ziyade, kendi hedefleri doğrultusunda ilerlemeyi görev edinmeli ve rekabet duygularını, kendi kendilerini geliştirmek amacına yönelik olarak şekillendirmelidirler. Bunu başarabilen öğrenciler, sınav kaygısı ile başa çıkma noktasında çok rahat ilerleme kaydedebildiklerini görebileceklerdir.
Başarı için sarf edilen istikrarlı emek ve çaba, tüm kaygıların ortadan kalkmasındaki en temel adımdır. Ulaşılmak istenen hedefi doğru şekilde belirlemiş olan öğrenciler, yalnızca bu hedefe odaklanarak kendi gelişimleri için çaba sarf ederlerse, dış etkenler o öğrenciler üzerinde asla etkili olamayacaktır. Bunun için öncelikle öğrenciler, hedeflerini ve isteklerini en doğru şekilde belirlemelidirler. Bu noktada kendini iyi tanımak ve yeteneklerini iyi analiz edebilmek, kritik bir öneme sahiptir. Kendilerini iyi tanıyan ve yeteneklerinin farkında olan öğrencilerin, sınav kaygısı ile başa çıkabilmek için ekstra çabalar sarf etmesine ve farklı yöntemler aramasına gerek kalmayacaktır.
Her şey istemekle ve kendini iyi tanımakla başlar. Başarıyı isteyen, bunu yürekten arzulayan ve kendisini iyi tanıyan öğrenciler, hedeflerine ulaşabilme noktasında daima bir adım önde olacaklardır.
“Başarının yolu, inanmaktan geçer. “
