Altı şapkalı düşünme tekniği günümüzde iş yerlerinde, ofislerde, okullarda ve evlerde sıklıkla kullanılan basit bir düşünme tekniğidir. Düşünme ve sorgulama, felsefenin doğuşuyla hayat bulmuş halende aktif bir şekilde daha da büyüyerek devam etmektedir. Gelişen zamanla birlikte farklı düşünme biçimleri ortaya çıkmıştır. Buna daha çok iş ve eğitim dünyasında rastlanmaktadır.
Altı Şapkalı Düşünme Tekniği Nedir?
Zamana bağlı olarak ortaya çıkan farklı düşünme biçimlerinden biri de altı şapkalı düşünme tekniği olmaktadır. Bu teknik altı farklı düşünme şeklini ortaya koymaktadır. Bu tür farklı düşünme biçimleri takım çalışmalarında daha fazla etkili olmayı ve başarı sağlamayı kolaylaştırmaktadır.
Altı şapkalı düşünme tekniği altı farklı renkte şapka ile farklı düşünceleri temsil etmektedir. Buna göre;
Mavi Şapka
Mavi şapka, sakinlikle birlikte kararlılığı temsil eden bir şapka türüdür. Düşünme sürecinin yönetilmesi ve analizinin başarılı bir şekilde uygulandığı mavi şapkada karar verme işlemi sakin bir şekilde yürütülür. Süreç kontrolünün etkili bir şekilde sağlanarak yeni fikirlerin oluşturacağı kaygı ortadan kalkarak fikri uygulama aşamasına geçilmektedir.
Kontrolünde en iyi temsilcilerinden olan mavi şapka konunun kendisine değil, konu hakkındaki düşünme faaliyetlerini ele alır. Bu düşüncelerin daha da geliştirilmesini sağlar. Düşünce üzerinde odaklanarak soru sormayı da daha etkin hale getirir.
Beyaz Şapka
Beyaz şapkanın en belirgin özelliği tarafsız olmasıdır. Bununla birlikte net ve kesin bilgiler beyaz şapka içerisinde yer almaktadır. Geçmiş detaylı bir şekilde analiz edilerek bugünkü gelişmelere de bakılarak değerlendirme yapılır.
Beyaz şapkada rakamlar ve somut ifadelere ayrıca yer verilir. Olay haritasının ortaya çıkarılmasında rakam ve verilere ihtiyaç duyulmaktadır.
Yeşil Şapka
Yaratıcılıkla birlikte yeni düşünme biçimlerini ifade eden yeşil şapka, problemler için daha pratik çözümler sunmayı amaçlar. Diğer yandan yeşil şapka bereket, doğa ve verimliliği temsil eden bir şapka türüdür. Üretken olmak yeşil şapkanın en büyük özelliklerinden biridir.
Yeşil şapka düşünce biçimini benimseyen kişiler kendilerine değer vererek doğrularında ısrarcı olurlar. Yeşil şapkada yeni fikirler oluşturma açıktır. Bu düşünceyi savunan kişiler farklı ve değişik düşünceleri hayata geçirmeyi seven kişilerdir.
Kırmızı Şapka
Duyguların ve sezgilerin en önde olduğu kırmızı şapkada mantığa yer verilmez. Tamamen öznel bir düşünme şekli olan kırmızı şapka tutkuları da ön plana çıkarmaktadır. Hırs, azim ve öz sezgiler kırmızı şapkada daha fazla yer almaktadır.
Sarı Şapka
Sarı şapka daha çok pozitif düşünme şekli ve iyimserliği ifade eder. Olumlu olan şeyleri ön plana çıkararak avantaj ve fırsatların açığa çıkmasına yardımcı olur. Umutsuzluğa yer verilmeyen düşünme biçiminde yeni arayışlar her zaman var olmaktadır.
Sarı şapkada amaç yarar sağlayan fikirlerin ortaya konulmasıdır. Bu nedenle fikrin yeni ya da eski olması fark etmez, her fikre ayrıca değer verilir.
Siyah Şapka
Siyah şapka karamsarlığı ve olumsuzluğu ortaya koyan bir şapka çeşididir. Verilen kararların olumsuzlukla sonuçlarını ortaya koyar ve bu yönde savunma gerçekleştirir. Siyah şapka bu anlamda eksiklerin ve güçsüz noktaların daha net görülebilmesine de yardımcı olur. Riskleri daha fazla göler önüne serer.
Altı Şapkalı Düşünme Tekniği Amaçları
Altı şapkalı düşünme tekniği düşüncelerin sadelikle basit bir şekilde ortaya koyulmasını savunan bir düşünme şeklidir. Bu teknikle amaç düşünme işleminde birden çok şeyi aynı andan düşünmekten çok tek tek düşünme şeklinde almaktır. Bu nedenle her bir düşünme şekli farklı şapka ile ifade edilmektedir.
Altı şapkalı düşünme ile mantık ve duygular aynı anda ele alınmak yerine ayrı ayrı ele alınarak ifade edilir. Böylelikle düşünmenin detaylarına da kolaylıkla girilmiş olacaktır. Şapka rengine bağlı olarak düşünme şekillerinin kullanım alanları da değişiklik göstermektedir.
Altı Şapkalı Düşünme Tekniği Hangi Alanlarda Kullanılır?
Altı şapkalı düşünme tekniği hemen her alanda rahatlıkla kullanılabilmektedir. Bununla birlikte iş yerleri ve okullar bazı şapkaları daha fazla kullanmayı tercih etmektedir. Eğitim alanında ise daha fazla çok yönlü düşünme şekli ele alınır.
6 Şapkalı Düşünme Tekniği Avantajları Nelerdir?
6 şapkalı düşünme tekniği birçok avantaj sağlayan bir düşünme olmaktadır.
- Farklı düşüncelerin bir araya gelerek karışmasının önüne geçilmesini sağlar.
- Kolay öğrenilen ve kolay öğrenilen bir düşünme şeklidir.
- Tek tip düşünme şekli yerine farklı şekilde düşünme imkanı sağlar.
- Karar vermeyi kolay hale getirir.
- İş birliğinin yapılarak tartışmaların uzamasının önüne geçilir.
- Dikkatin tek bir noktada toplanmasını sağlar.
Altı şapkalı düşünme tekniği tüm dünyada pek çok alanda sürekli olarak kullanılan bir tekniktir. Teknik doğru bir şekilde uygulandığında düşünmeye odaklanmayı sağlayarak yaratıcılığı özendirir. Bu teknik kullanılarak elde edilen sonuçlar olumlu yönde olacaktır.
