İnsanların birbirleri arasındaki ilişkileri iletişim kurar, yıkar ve güçlendirir. Peki, Etkili iletişim teknikleri kullanarak çok daha başarılı bir iletişim süreci gerçekleştirmemiz mümkün olabilir mi? Bizce bu mümkün!
Hayatı boyunca sosyal bir grup içerisinde bulunan insanın en temel faaliyeti iletişim kurmaktır. İletişim kelimesinin eş anlamlısı olan ‘komünikasyon’ Latincedeki ‘communitio’ sözcüğünün karşılığıdır, kelimenin kökü ise ‘ortaklaşa yapılan’ anlamı taşıyan ‘communis’ sözcüğünden gelir. Kısacası iletişim; duygu, düşünce ve bilgileri paylaşma işidir. İletişimin temelinde dört öge vardır;
- Kaynak: İletişimi başlatan ögedir. İletmek istediği mesajı kodlayarak alıcıya gönderir.
- Alıcı: Kaynağın göndermiş olduğu mesajı alan ögedir. Mesajı çözer, anlamlandırır.
- Mesaj: Kaynağın alıcıya ilettiği bilgidir.
- Geri bildirim: Alıcının çözdüğü mesaja verdiği tepkidir. İletişimin devamlılığını sağlar.
Sözlü iletişim, sözsüz iletişim ve yazılı iletişim olmak üzere üç gruba ayrılır.
Etkili İletişim Nedir?
İletişim iki tarafta birbirini doğru anladığı zaman etkili olur. Her insanın algı sistemi farklıdır. Yetiştiğimiz kültür, psikolojik durumumuz, duyu organlarımızın sağlığı, inançlarımız gibi birçok etken algılarımız üzerinde büyük rol oynar. Bu sebeple aynı şeyi duysak bile farklı yorumlayabilmemiz olasıdır.
Çeşitli iletişim hataları sonucunda oluşan anlam karmaşaları insan ilişkilerini çıkmaza sokabilir. Kaynak ne anlatmak istiyor? Alıcı ne anlıyor? Bu iki sorunun cevabı ortak noktada buluştuğu zaman etkili iletişim sağlanmış olur. Algı farklılıklarının yarattığı sorunlarla karşılaşmamak içinse kişilerin bir takım iletişim becerilerine sahip olması gerekir.
- İyi bir dinleyici olmak,
- Kendini tanımak,
- Ses tonunu doğru ayarlamak,
- Empati yapmak,
- Doğru kelimeleri seçmek,
- Kelimeleri düzgün telaffuz etmek, anlaşılır olmak,
- Ön yargılardan sıyrılmak,
- Eleştiriye açık olmak, yapıcı eleştiri yapabilmek,
- Jest, mimik ve beden dilini doğru kullanmak,
- Tutarlı, samimi, hoşgörülü, uzlaşmacı olmak.
İletişim becerilerini geliştirmek ve sorunları en aza indirmek için sosyalleşmek şarttır. Grup çalışmalarına katılmak, sunum yapmak, farklı ortamlarda yeni insanlarla tanışmak bu konuda gelişmeye büyük oranda katkı sağlar.
Sözlü İletişim Sayesinde Etkili İletişim Kurmak
Gündelik yaşantımızda en sık kullandığımız iletişim türü olan sözlü iletişim; İletilmek istenilen mesajın alıcıya konuşma dili ile iletilmesi işlemidir. Yüz yüze yapılan konuşmalar, seminerler, konferanslar, telefon görüşmeleri vs. hepsi sözlü iletişim örneğidir. Sözlü iletişim sayesinde etkili iletişim kurabilmek için dikkat edilmesi gereken noktalar vardır.
- Doğru kelimeler seçerek akıcı konuşmak,
- Ses tonunu gerektiği şekilde ayarlayabilmek,
- Konuşurken göz teması kurmak,
- Abartılı jest, mimiklerden kaçınmak,
- Hitap şekline, üslubuna dikkat etmek,
- Nefes kontrolü sağlamak, kelimeleri ve ekleri yutmamak,
- Anlaşılmayacak yabancı kelimeler kullanmamak,
- Anlaşılır, açık cümleler kurmak,
- Aynı şeyi birçok kez söyleyip tekrara düşmemek.
Sözlü iletişimin mesajın ne derecede anlaşıldığını test etme, yanlış anlaşılan noktaları düzeltme, anında geri bildirimde bulunabilme gibi birçok avantajı olduğu kadar alınan sözlü mesajın zamanla unutulması, uzun süreli iletişimler için uygun olmaması gibi dezavantajları da mevcuttur.
Sözsüz İletişim Sayesinde Etkili İletişim Kurmak
Sözsüz iletişim; Farkında olarak ya da olmayarak sözlü iletişim içerisindeyken kullandığımız beden dili hareketleridir. Çoğu zaman dürtüsel olarak kullandığımız beden dili iletişim için çok büyük önem taşımaktadır. Yapılan araştırmalara göre iletişimde;
- Kelimeler %10,
- Ses tonu %30,
- Beden dili ise %60 oranında etkili olmaktadır.
Oranlardan da anlaşıldığı üzere kullanılan beden dilinin iletişim üzerinde büyük bir etkisi vardır. Sözlü iletişim sırasında farkında olmadan sürekli olarak sözsüz uyarıcılar gönderir ve alırız. Bu uyarıcılar karşı tarafa büyük mesajlar verir ve kişide çeşitli duygular uyandırır. Eğer kullanılan kelimeler ve beden diliyle anlatılan şeyler birbiriyle uyumsuz olursa iletişimde birçok sorun ortaya çıkar.
Örneğin üzücü ve can sıkıcı bir konu hakkında konuşurken gülümsemeniz karşı tarafta çeşitli olumsuz düşüncelere neden olabilir ve iletişimin kötüye gitmesine sebep olur. Sözsüz iletişim sayesinde etkili iletişim kurabilmek için çeşitli beden dili hareketlerine ve bunların anlamlarına hakim olmanız gerekir.
- Kolları çapraz bağlamak: Kişinin savunma mekanizmasını aktifleştirdiğini, iletişim kurduğu kişinin fikirlerine katılmadığını gösterir.
- Parmaklara dokunmak: Kişinin sabırsız ve heyecanlı olduğunun göstergesidir.
- Avuç içlerini ayırarak parmak uçlarını birleştirmek: Kişinin kontrol sahibi, otoriter olduğunu gösterir.
- Kulağını çekmek: Kişinin karar verme konusunda sorun yaşadığını gösterir.
- Aşağı doğru bakmak: kişinin öz güvensiz, kendinden emin olmadığını gösterir.
- Çene okşama: kişinin konu hakkında düşündüğünü gösterir.
- Tırnak yemek. Kişinin stresli, sinirli, güvensiz hissettiği anlamına
- Yumruk sıkmak: Kişinin sinirlilik ya da üzüntü halini bastırmaya çalıştığını gösterir.
- Kaşları kaldırma: Duruma göre kişinin şaşkın olduğu, konuyu onaylamadığı ya da cevap beklediği anlamlarına gelebilir.
Beden dili hareketlerinin yanında iletişim kurarken koruduğumuz mesafe de etkili iletişim açısından büyük önem taşımaktadır. Sohbet esnasında mesafe doğru ayarlanmadığı zaman karşı taraf rahatsız olacağı için iletişim kalitesi bozulacaktır. Temelde dört çeşit mesafe vardır.
- Özel mesafe: 0-50 cm arasındaki alanda kurduğumuz iletişim bölgesini temsil eder.
- Kişisel mesafe: 50-100cm arasındaki alanda kurduğumuz iletişim bölgesini temsil eder.
- Sosyal mesafe: 100-250 cm arasındaki alanda kurduğumuz iletişim bölgesini temsil eder.
- Toplumsal mesafe: 250 cm den başlar kişisel bağ ve samimiyetin olmadığı insanlar arasındaki mesafedir.
Yazılı İletişim Sayesinde Etkili İletişim Kurmak
Yazılı iletişim; Sözsüz iletişim ögelerinin kullanılmadığı imla, dilbilgisi kurallarına dikkat ederek yazılı iletişim araçları yardımıyla kurulan iletişim türüdür. Sözleşme, rapor, dilekçe, kitap, gazete, makale, elektronik posta, ilan çeşitli yazılı iletişim yöntemlerine örnektir. Yazılı iletişim sayesinde etkili iletişim kurabilmek için yazının kurallara uygun şekilde yazılması, anlaşılır olması, doğru bilgiler içermesi gerekmektedir.
